Kosmetyki w nowym opakowaniu – jak UE zmienia zasady gry

W odpowiedzi na narastające problemy środowiskowe Unia Europejska postanowiła zaostrzyć przepisy dotyczące opakowań, w tym również tych używanych w branży kosmetycznej. Nowe przepisy, zawarte w Rozporządzeniu (UE) 2025/40, mają na celu ujednolicenie standardów w całej UE i wprowadzenie bardziej rygorystycznych wymagań dla producentów kosmetyków. W artykule omawiamy najważniejszych zmian, które będą miały wpływ na producentów kosmetyków w UE, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów praktycznych, terminów wdrożenia i przykładów rynkowych.

Dotychczasowe regulacje – krótkie przypomnienie

Przed wprowadzeniem nowych przepisów, opakowania kosmetyczne w UE były regulowane głównie przez Dyrektywę 94/62/WE dotyczącą opakowań i odpadów opakowaniowych oraz Rozporządzenie (WE) nr 1223/2009 w sprawie produktów kosmetycznych. Dyrektywa 94/62/WE skupiała się na zapobieganiu powstawaniu odpadów opakowaniowych oraz promowaniu recyklingu i ponownego użycia opakowań. Rozporządzenie 1223/2009 koncentruje się na bezpieczeństwie produktów kosmetycznych, w tym na wymaganiach dotyczących oznakowania i składu produktów.

Nowe wymagania dotyczące opakowań kosmetycznych

W styczniu 2025 roku opublikowano Rozporządzenie (UE) 2025/40, które zastępuje wcześniejszą Dyrektywę 94/62/WE. Nowe regulacje mają zharmonizować przepisy opakowaniowe w całej Unii Europejskiej i wyeliminować rozbieżności prawne między państwami członkowskimi. Wśród kluczowych celów PPWR można wymienić:

• redukcję ilości generowanych odpadów opakowaniowych,
• promowanie ponownego użycia i systemów refill,
• zwiększenie wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu,
• eliminację zbędnych i trudnych do przetworzenia opakowań,
• zapewnienie konsumentom lepszej informacji o sposobach utylizacji opakowań.

Zakres zmian dla sektora kosmetycznego

Regulacje mają zastosowanie do wszystkich produktów wprowadzanych na rynek UE, niezależnie od miejsca produkcji. Dla sektora kosmetycznego oznacza to konieczność dostosowania się do licznych nowych obowiązków:

1. Obowiązek zmniejszenia ilości opakowań – marki kosmetyczne muszą udowodnić, że ich opakowania są zaprojektowane w sposób ograniczający objętość i wagę do minimum niezbędnego do zapewnienia funkcjonalności. Wprowadza się maksymalny stosunek pustej przestrzeni w opakowaniach zbiorczych do 40% od 2030 roku.

2. Wprowadzenie systemów wielokrotnego użycia – do 2030 roku co najmniej 10% opakowań powinno nadawać się do wielokrotnego użytku. Dodatkowo konsumenci zyskują prawo do korzystania z własnych opakowań przy zakupie produktów, w tym także w celu ich uzupełniania.

3. Obowiązkowe etykiety ułatwiające recykling – na opakowaniach muszą pojawić się ujednolicone oznaczenia dotyczące materiału i sposobu segregacji, co ma zwiększyć efektywność sortowania odpadów. Dla małych opakowań dozwolone jest stosowanie etykiet cyfrowych.

4. Zakaz jednorazowych opakowań hotelowych – małe opakowania (np. mini-szampony) używane w hotelach mają zostać wycofane (od 1 stycznia 2030 roku), co szczególnie dotyka producentów sektora hotelarskiego oraz gastronomicznego.

5. Eliminacja szkodliwych substancji: zakazuje się stosowania niektórych substancji chemicznych, w tym PFAS (per- i polifluoroalkilowych substancji chemicznych) oraz bisfenolu A (BPA), w opakowaniach mających kontakt z żywnością.

6. Zawartość materiałów z recyklingu: Wprowadza się minimalne progi zawartości materiałów z recyklingu w opakowaniach plastikowych: 30% do 2030 roku i 65% do 2040 roku.

Harmonogram wdrażania PPWR. Kluczowe terminy dla branży kosmetycznej:

11 lutego 2025 r. – Wejście w życie rozporządzenia – Rozporządzenie 2025/40 opublikowano w Dzienniku Urzędowym UE i weszło w życie 20 dni później, tj. 11 lutego 2025 r.

12 sierpnia 2026 r. – Początek stosowania przepisów – Większość przepisów zacznie obowiązywać 18 miesięcy po wejściu w życie rozporządzenia, co czyli 12 sierpnia 2026 r.

2027 rok – Państwa członkowskie muszą wprowadzić przepisy karne za naruszenia PPWR.

2028 rok – Obowiązek oznakowania opakowań (skład materiałowy, kompostowalność).

2029 rok – Systemy zwrotu opakowań: firmy będą zobowiązane do zapewnienia, że co najmniej 90% jednorazowych opakowań plastikowych i metalowych (w tym opakowań kosmetycznych) zostanie zebranych i poddanych recyklingowi w ramach systemów zwrotu opakowań.

2030 rok -Zakaz stosowania niektórych jednorazowych opakowań: wprowadzony zostanie zakaz używania niektórych jednorazowych opakowań, zwłaszcza plastikowych. Opakowania kosmetyczne będą musiały zawierać minimalną ilość materiałów pochodzących z recyklingu. Dodatkowo, zostanie wprowadzony wymóg ograniczenia pustej przestrzeni w opakowaniach zbiorczych, co wpłynie na bardziej efektywne wykorzystanie materiałów.

2035 rok – Zbieranie i recykling odpadów: wszystkie opakowania będą musiały być zbierane selektywnie i poddawane recyklingowi w sposób, który nie zakłóca innych strumieni odpadów. Oznacza to konieczność dostosowania logistyki zbierania i przetwarzania odpadów w firmach zajmujących się kosmetykami.

2040 rok – Redukcja odpadów opakowaniowych: firmy będą zobowiązane do zmniejszenia objętości opakowań o 15% w porównaniu do poziomu z 2018 roku. Będzie to wymagało rewizji procesów produkcyjnych i projektowania opakowań w celu ich optymalizacji i minimalizacji odpadów.

Przykłady dobrych praktyk i innowacyjnych rozwiązań

W odpowiedzi na zaostrzające się przepisy unijne wiele firm kosmetycznych już dziś wdraża rozwiązania zgodne z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym. Jednym z pionierów w tym zakresie jest marka Lush, która stosuje opakowania z kukurydzy oraz papier z recyklingu, a także prowadzi program zwrotu pustych opakowań i wykorzystuje biodegradowalne wypełniacze wysyłkowe. Wiodące koncerny takie jak L’Oréal wprowadzają do obrotu butelki wykonane w 100 procentach z plastiku z recyklingu oraz inwestują w technologię opakowań z biomateriałów. Garnier należący do tej samej grupy testuje rozwiązania typu refill czyli ponownego napełniania opakowań przez konsumentów co znacząco ogranicza ilość odpadów. Innowacje nie ograniczają się jednak do samych materiałów. Wiele marek stosuje nadruki z naturalnych barwników, opakowania bez etykiet czy rozwiązania z zakresu inteligentnego pakowania jak np. kodowanie opakowań QR, które przekierowują klienta do informacji o sposobie segregacji lub ponownego użycia. Produkty typu waterless czyli bezwodne kosmetyki pozwalają zmniejszyć rozmiar i wagę opakowań, co przekłada się na niższy ślad węglowy i mniejsze zużycie plastiku. Przykłady te pokazują że ekologiczne innowacje nie tylko wspierają zgodność z regulacjami, ale także budują zaufanie konsumentów i wzmacniają pozycję marek na rynku.

Wpływ regulacji na producentów kosmetyków

Nowe unijne przepisy dotyczące opakowań będą miały istotny wpływ na producentów kosmetyków, zmuszając ich do zmiany podejścia do projektowania opakowań i całego procesu logistycznego. Wymogi związane z recyklingowalnością oraz minimalną zawartością materiałów z recyklingu będą wiązać się z koniecznością modernizacji używanych materiałów i technologii. W praktyce oznacza to wyższe koszty produkcji i potrzebę nawiązania współpracy z dostawcami surowców wtórnych. Dodatkowo wprowadzenie obowiązków raportowania danych dotyczących opakowań ich struktury masy oraz efektywności odzysku wymusi wdrożenie systemów kontroli i sprawozdawczości administracyjnej. Regulacje będą miały też wpływ na komunikację z klientem – ekologiczne opakowania mogą stać się przewagą rynkową i elementem budowania wizerunku odpowiedzialnej marki. Jednocześnie niektóre firmy – szczególnie te działające w modelu sprzedaży bezpośredniej – staną przed wyzwaniem logistycznym związanym z koniecznością uczestnictwa w systemach kaucyjnych i zbiórki opakowań. Choć zmiany te wymagają zaangażowania i inwestycji w dłuższej perspektywie mogą wzmocnić konkurencyjność firm i przyczynić się do budowy bardziej zrównoważonego rynku kosmetycznego.

Podsumowanie

Nowe regulacje Unii Europejskiej dotyczące opakowań kosmetycznych stanowią istotny krok w kierunku zrównoważonego rozwoju i redukcji wpływu przemysłu kosmetycznego na środowisko. Przepisy te nie tylko promują innowacje technologiczne, ale również zmuszają producentów do większej odpowiedzialności ekologicznej.